ĂN DẶM LÀNH MẠNH - TIỀN ĐỀ CHO MỘT CUỘC SỐNG KHOẺ MẠNH CỦA CONEm xin chào cả nhà Yêu

ĂN DẶM LÀNH MẠNH - TIỀN ĐỀ CHO MỘT CUỘC SỐNG KHOẺ MẠNH CỦA CON

Em xin chào cả nhà Yêu Bếp ạ,

Em là mẹ bỉm sữa cũng như các mẹ khác, đều muốn con mình trải qua giai đoạn ăn dặm thật vui vẻ, không có cảnh bữa ăn chan nước mắt hay sự quát tháo của người lớn, và cũng từ những bữa ăn đầu đời, em muốn tập cho con thói quen ăn uống tốt cho sức khoẻ của con về lâu dài.

Em xin phép chia sẻ một số kinh nghiệm của em khi cho bé ăn dặm theo phương pháp Bé chỉ huy (BLW), và đến thời điểm này con 2,5 tuổi ăn uống trộm vía ạ, con luôn tự giác và hào hứng khi vào bữa ăn, biết đói và xin mẹ thêm thức ăn, biết dừng lại khi đã no. Dưới hình là một số món em làm cho con trong giai đoạn ăn dặm, từ lúc mới bắt đầu đến khoảng 2 tuổi ạ.

🍎 Thời điểm bé bắt đầu ăn dặm: khi bé được 6 tháng hoặc trước đấy vài ngày. Bé đã có thể ngồi thì cho bé ngồi vào bàn ăn, bé chưa tự ngồi được thì cho con ngồi vào lòng người lớn, hoặc kê gối tựa lưng cho con. Bắt đầu ăn dặm với rau - củ - quả hấp, luộc trong tuần đầu tiên, 1 loại thử liên tiếp 3 ngày để xem con có bị dị ứng không, luôn áp dụng như vậy với bất kỳ thực phẩm mới nào. Trong vòng 6 tháng đầu đời, trẻ nên được bú mẹ hoàn toàn, vì sữa mẹ là sữa nuôi trí não em bé, và là nguồn cung cấp kháng thể hoàn hảo cho hệ miễn dịch của con. Sau đấy dinh dưỡng của con vẫn chủ yếu lấy từ sữa, ăn dặm dưới 1 tuổi chỉ là giới thiệu thức ăn và để con tập ăn mà thôi.

🍎 Cách cho bé ăn: sử dụng nguyên tắc bàn ăn nhất quán, tức là không có việc bế đi ăn rong ngoài đường, không xem Tivi hay iPad, không bày đồ chơi để dụ bé ăn. Đến giờ ăn cho bé vào bàn ăn cố định, bày thức ăn ra và mẹ ăn mẫu cho con nhìn, sau đấy con sẽ làm theo, nếu con chưa biết cách ăn thì mẹ cứ kiên nhẫn, vài ngày con sẽ tự biết bốc đưa lên miệng. Bé của em thích bốc đồ cho vào miệng từ lúc 5 tháng, nên đến khi ăn dặm hào hứng lắm. Những bé được thoả thích với việc tự cầm thức ăn thế này sẽ ít xảy ra tình trạng con cho đồ linh tinh vào miệng.

🍎 Bữa ăn của bé nên được phục vụ sau cữ sữa 40 đến 45 phút, vì lúc này bé sẽ có cảm giác đói một tí, và nếu có oẹ thì sữa cũng đã kịp tiêu hoá 😅. Các mẹ cần có kiến thức về oẹ và hóc. Oẹ tức là khi thức ăn con cho vào miệng quá to, chạm đến phần cuống lưỡi của con mà con không nuốt được, thì con sẽ chảy nước mắt rồi oẹ ra và lần sau con sẽ học được cách cắn miếng nhỏ hơn. Khi con càng bé thì điểm ọe càng gần phía đầu lưỡi, tức là rất dễ oẹ, lớn hơn thì điểm oẹ xuống sâu hơn, con có ăn phải dị vật thì khó oẹ ra hơn. Còn hóc là khi con ú ớ, không thở được, mặt dần tím, không khóc được và nước mắt cứ trào ra liên tục, lúc này người lớn cần biết cách xử lý hóc dị vật, cho bé nằm sấp hơi dốc và đập mạnh vào lưng bé. Nhưng chỉ cần tuân thủ nguyên tắc ăn thì hoàn toàn không lo việc này, đó là luôn ngồi bàn ăn, cắt rau củ cỡ ngón tay để bé cầm, không phục vụ các loại quả nhỏ trơn như nho, nhãn; rau lá dài hoặc các loại thức ăn dễ gây nghẹn như khoai, bí đỏ từ dưới 7 tháng. Bé của em chưa bao giờ bị hóc khi ăn, mà có một lần hóc khi con nhặt đồ mẹ đánh rơi cho vào miệng, lúc đấy con trào nước mắt nhưng đã tự khạc ra được. Đến khoảng tháng thứ 8 trở đi là con hoàn toàn hết oẹ, xử lý thức ăn rất giỏi.

🍎 Hiểu được tâm lý của con: trẻ con cũng như người lớn, có hôm vui có hôm ít vui, có hôm ăn ngon miệng có hôm chả muốn động miếng nào. Mẹ cần hiểu con có đang rơi vào các tuần khủng hoảng không, đây là tuần mà con phát triển kỹ năng và trí não vượt bậc, rất “khó ở”, hoặc con có đang ở giai đoạn bốc nhón (tháng thứ 8 tuỳ bé), hay giai đoạn nhai nhả, tức là nhai gì cũng nhả, rơi vào khoảng tháng thứ 9 đến tháng thứ 11, hoặc con có đang tập đứng, tập đi, thích bóp thức ăn... Chỉ cần quan sát con một chút mẹ sẽ hiểu, những lúc như thế, không ép con ăn, mà khuyến khích, động viên để con từ từ vượt qua các mốc phát triển rồi con sẽ ăn ngoan trở lại. Bên cạnh đó, mẹ chịu khó bày trò cho con chơi trong ngày, cho con vận động nhiều hơn để con mau đói.

🍎 Không bổ sung vitamin hay mấy loại cốm kích thích ăn uống, sẽ làm mất vị giác của con. Hiệp hội nhi khoa Hoa Kỳ đã bảo vậy 😉, chỉ bổ sung 400IU vitamin D bằng cách uống, hoặc tắm nắng vào khung giờ 9 đến 10 giờ trưa.

🍎 Không sử dụng gia vị tạo vị cho bé dưới 12 tháng: muối, mắm, hạt nêm, bột ngọt, xì dầu... Chỉ sử dụng gia vị tạo mùi để tăng hương vị cho món ăn và sau này con sẽ không kén gì cả: tỏi hoặc bột tỏi, hành, boaro, tiêu, bột cà ri, bột ớt ngọt, nghệ, sả, gừng, lá gia vị (hương thảo, xạ hương, ngò, húng tây, húng ta, tía tô...), bột quế. Mẹ có thể tự làm hạt nêm cho con bằng cách rang nóng rong biển wakame hoặc rong phổ tai, rang nấm hương, rồi xay mịn ra. Hạt nêm từ tôm hay gà cũng có thể làm bằng cách sao tôm, gà cho khô rồi xay mịn, sau đấy để lên chảo đảo lại là xong ạ.

🍎 Sữa hạt (sữa thảo mộc) không thay thế sữa mẹ cho bé dưới 1 tuổi. Mẹ nên tự làm sữa cho con thay vì mua ngoài, sữa hạt hay bất kỳ bữa ăn nào của con cũng nên có sự cân bằng các nhóm chất, và tính axit - kiềm. Sữa mà em yêu thích làm cho con là sữa yến mạch, thêm diêm mạch, rồi thêm hạt tuỳ thích. Vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa đảm bảo tính cân bằng và không gây táo bón. Thời gian thích hợp nhất cho con thử sữa hạt là từ 10 tháng trở đi, các loại hạt cũng có khả năng gây dị ứng nên không cho bé thử sớm.

🍎 Dưới đây là cách em chọn thực phẩm và kết hợp thực phẩm, vì mỗi bé mỗi khác nhau, bé của em thích ăn thực vật hơn do mẹ quen ăn thực vật từ khi mang thai con, con vẫn ăn đạm động vật nhưng ít; nên chỉ để tham khảo và các mẹ có thể kết hợp để con mình có nhiều lựa chọn lành mạnh hơn cho sức khoẻ.

NGUYÊN TẮC CHỌN THỰC PHẨM

- Rau củ quả đa dạng sắc màu, trái cây tươi theo mùa, mỗi ngày nên ăn rau họ cải (bông cải, cải thìa, cải rổ...) và quả mọng (dâu, việt quất, dâu tằm...) vì có tính kháng viêm cao.

- Thực phẩm giàu đạm tốt: yến mạch, diêm mạch, hạt bí, rong biển wakame, đậu nành Nhật, đậu gà, đậu lăng, nấm mỡ, nấm hương, rau ngót, rau chùm ngây.

- Các loại hạt béo: chia, lanh, óc chó, hạnh nhân, điều, macca, gai dầu (dùng 1 nắm tổng cộng mỗi ngày), và quả béo: quả bơ.

- Dầu nên chọn dầu oliu (cả loại chiên xào được và loại ép lạnh để trộn lúc nấu xong).

- Đạm động vật tốt: cá béo ăn 2-3 lần/ tuần; các loại thịt heo bò gà ăn lác đác có khi tuần 1 lần hoặc lâu hơn; hải sản ăn cũng xem kẽ tuần 1-2 lần; trứng gà nên chọn gà ta ăn không quá 3 quả/ tuần. Đạm động vật nên băm nhỏ, có thể ướp thịt với nước dứa trước khi nấu để thịt mềm, bé dễ ăn.

- Kháng sinh tự nhiên: gừng, tỏi, nghệ, hành, rau gia vị, bột quế.

- Emzyme sống: nước ép, sinh tố, nên có rau xanh trong công thức để tăng diệp lục cho máu và canxi cho cơ thể bé. Dùng cho bé từ 10 tháng.

- Lợi khuẩn đường ruột: sữa chua lên men từ kefir, trà kombucha, đồ lên men như miso, natto. Bé nhỏ trên 12 tháng mới cho dùng nhiều, lúc nhỏ chỉ cho nhấm nháp thử từ 10 tháng. Và càng nhiều chất xơ càng tốt.

- Đường bột: cơm ăn ít (ngày 1 bữa cũng được), thay cơm bằng khoai, bắp, yến mạch, diêm mạch, nui, mì lứt, phở lứt, bánh mì nguyên cám.

- Sữa: em hay chọn sữa organic, thanh trùng, giới hạn 200ml/ ngày. Vì bản chất sữa giàu đạm và chất béo, uống nhiều cơ thể con sẽ bị dư, và lại còn hạn chế con ăn những món khác, có thể dẫn đến nguy cơ thiếu sắt. Bé của em ít khi uống sữa bò, vì từ nhỏ được bú mẹ, tới lớn 2 tuổi thì bé uống sữa thảo mộc là chủ yếu.

- Nước: chọn nước lọc, không uống các loại nước có ga, nước ngọt đóng chai. Thỉnh thoảng mẹ có thể hãm trà gạo lứt cho bé uống giải khát.

CÁCH KẾT HỢP THỰC PHẨM

- Tính theo tuần: có ngày con sẽ ăn nhiều cơm, nhưng hôm sau lại ăn nhiều rau, hôm sau nữa chỉ thấy con ăn trái cây... Nếu bữa chính con không ăn thì em bổ sung cho con bằng bữa phụ, qua các loại trái cây, bánh yến mạch, bánh bí đỏ, sữa thảo mộc...

- Cứ luân phiên kết hợp các nhóm miễn sao đủ: ĐƯỜNG BỘT - ĐẠM - BÉO - VITAMIN , và cân bằng hoặc hơi kiềm càng tốt. Những món giàu tính kiềm là măng tây, bông cải, diêm mạch, yến mạch... Nên nấu nước dùng rau củ cho con, hoặc nước dùng cá bào - tảo bẹ để có vị ngọt tự nhiên (vị umami).

- Chế biến thức ăn tốt nhất nên làm chín thực phẩm rồi mới cho dầu oliu, dầu mè, hoặc nếu có phi hành thì cũng để lửa nhỏ. Nếu mẹ nào có sử dụng nồi chiên không dầu thì đừng ngại cho con thử các món nướng, chiên trong thời kỳ ăn dặm nhé.

- Khi con ăn những thực phẩm giàu sắt, cho con ăn kèm món giàu vitamin C để tăng hấp thu lên 300%. Ví dụ ăn bông cải, đậu lăng thì cho bé thêm miếng dâu hoặc ớt chuông.

- Trái cây ăn chung trong bữa ăn của con là hoàn toàn bình thường. Việc này còn giúp bữa ăn của con ngon miệng và tăng hấp thu hơn.

- Đảm bảo lượng nước con uống hàng ngày. Và chất xơ, ăn gì cũng được nhưng phải có chất xơ. Có thể cho con ăn thêm bột sắn dây quấy chín để thanh nhiệt mùa hè.

🍎 “Đừng sợ con đói mà hãy để con được đói”. Hãy cho các con những bữa ăn với những thực phẩm tốt nhất và tình yêu thương nhiều nhất ạ. Chính những thói quen ăn uống tốt mà mẹ tạo cho con từ bé sẽ theo con cả đời, để con có một cuộc sống khoẻ mạnh hơn sau này.

Em cảm ơn cả nhà đã đọc đến đây, hy vọng một số chia sẻ của em sẽ giúp ích cho các mẹ bỉm sữa. Em cũng tin vào năng lượng, những em bé thiên thần của chúng ta còn được nuôi dưỡng bởi tình yêu thương, sự bình an và lòng biết ơn nữa đấy ạ.

#yêu_bếp

#esheep_kitchen

#nhờ_bếp_yêu_con

#ăn_dặm_cùng_con